Zgodnie z projektem definicja aktywnego rolnika nie będzie zależeć od wielkości produkcji czy wysokości obrotów. Pod uwagę mają być brane rzeczywiste przychody lub koszty gospodarstwa. Rolnicy będą mogli sami zdecydować, w jaki sposób udokumentują prowadzenie gospodarstwa, co ma ułatwić weryfikację także tym, którzy w danym roku nie uzyskali przychodów ze sprzedaży.
Projekt przewiduje, że dopuszczalny poziom kosztów lub przychodów – np. w przeliczeniu na hektar – określi ustawodawca na podstawie danych o realnych wynikach gospodarstw. Dzięki temu przepisy mają być bardziej elastyczne wobec zmian cen czy kosztów środków produkcji.
W ustawie znalazł się też katalog kryteriów, które pozwolą automatycznie uznać rolnika za aktywnego. Obejmują one m.in. posiadanie zarejestrowanych zwierząt (co najmniej 0,3 DJP/ha) lub korzystanie z płatności związanych z produkcją roślinną czy programów ekologicznych. Lista ma charakter otwarty i może być uzupełniana decyzją ministra. Krajewski zakłada, że przepisy wejdą w życie w IV kwartale 2025 roku.
Minister zaproponował również zmiany w prawie dzierżawy. Umowy mają być obowiązkowo zawierane na piśmie. Obecnie około 75% umów dzierżawy opiera się na ustnych ustaleniach, co – jak wskazuje Krajewski – sprzyja nadużyciom przy dopłatach i przetargach na grunty rolne.
Inicjatywa prezydenta
Niezależne działania podjął nowy prezydent Karol Nawrocki, który urzędowanie rozpoczął 6 sierpnia. Podczas spotkania z rolnikami w województwie zachodniopomorskim podpisał projekt ustawy „Ochrona polskiej wsi”. Jego propozycje obejmują m.in. blokadę umowy Mercosur, wstrzymanie importu produktów rolnych z Ukrainy oraz zakaz sprzedaży państwowych gruntów rolnych przez najbliższe 20 lat.
Inicjatywa prezydenta stoi w sprzeczności z działaniami rządu premiera Donalda Tuska. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomniało, że kwestie podnoszone przez prezydenta są już realizowane. Resort wskazał również, że to politycy poprzedniego rządu PiS dopuścili liberalizację handlu z Ukrainą i nie zablokowali negocjacji w sprawie Mercosur.
