Przede wszystkim istotny jest wysoki potencjał plonowania. Odmiany osiągające najwyższe plony mają zdolność zapewnienia opłacalności produkcji, pozostając przy podobnych nakładach. Korzystne jest również, gdy odmiana jest dostosowana do różnych typów gleb, co poszerza zakres warunków uprawowych. Kolejnym istotnym aspektem jest stabilność plonowania, czyli zdolność utrzymania względnie wysokiego poziomu plonowania niezależnie od warunków atmosferycznych. Większość wysokowydajnych odmian potrzebuje zapewnienia im optymalnych warunków uprawowych do ujawnienia wysokiego potencjału, co w świetle coraz bardziej zmiennej pogody obfitującej w ekstremalne zjawiska pogodowe staje się coraz większym wyzwaniem. W takiej sytuacji wierność plonowania staje się równie ważna co jego wysokość, ponieważ pozwala na utrzymanie poziomu produkcji na względnie podobnym poziomie, co z kolei przekłada się na stabilizację i przewidywalność dochodów.
Wilgotność ziarna to kolejny czynnik mający wpływ na opłacalność. Ta, w zależności od odmiany oraz warunków uprawowych i pogodowych najczęściej zawiera się w przedziale 20-38%. Zakres ten jest dosyć szeroki, a co za tym idzie plon „na sucho” (przy standardowej wilgotności 15%) może się znacznie różnić od plonu „na mokro” (przy wilgotności polowej, czyli zmierzonej w czasie zbioru). Odmiany kukurydzy o niższej wilgotności ziarna w czasie zbioru są korzystniejsze, ponieważ obniżają koszty suszenia ziarna. Odmiany o silnym efekcie Dry-Down, czyli szybkim zrzucie wody pod koniec dojrzewania, są szczególnie pożądane. Cecha ta umożliwia zbiór danej odmiany przy niższej wilgotności ziarna od innych odmian nie posiadających tej cechy (niższe koszty suszenia) albo wcześniejszy zbiór przy podobnej wilgotności, który może umożliwić np. wysiew ozimin na danym polu w tym samym roku. Przykładem odmiany o silnym efekcie Dry-Down oraz o wyjątkowo korzystnym stosunku wysokiego plonowania do niskiej wilgotności ziarna w czasie zbioru jest średniopóźny mieszaniec DKC3937 (FAO 260-270).
Wysoka zdrowotność roślin, zwłaszcza niskie porażenie kolb przez fuzariozę, ma kluczowe znaczenie. To powszechnie występująca i bardzo groźna choroba grzybowa, która oprócz negatywnego wpływu na wysokość plonu pogarsza również jego jakość poprzez zanieczyszczenie ziarna stwarzającymi realne ryzyko dla zwierząt i ludzi mykotoksynami. Ziarno porażone metabolitami wtórnymi sprawcy choroby ma obniżoną wartość użytkową i niższą cenę w skupie, a w przypadku przekroczenia ustalonego limitu ich zawartości nie jest w ogóle skupowane. Różne odmiany kukurydzy wykazują różną tendencję do porażenia przez fuzariozy kolb. Ma to m.in. związek z budową fizjologiczną roślin, a dokładniej ich kolb. Odmiany, których kolby są szczelnie okryte długimi i ściśle przylegającymi liśćmi okrywowymi oraz te o ziarnie typu flint, ze względu na utrudnione oddawanie wody z kolb, są bardziej narażone na infekcje chorobami grzybowymi.
Z kolei odmiany o krótkich i luźno ułożonych liściach okrywowych kolb oraz te o ziarnie typu dent, ze względu na szybsze oddawanie wody z ziarna i lepsze przewietrzanie, najczęściej wykazują niższą tendencję do fuzarioz. Odmiany mniej podatne na tę chorobę zapewniają nie tylko wyższe plony, ale także lepszą jakość ziarna, co przekłada się na cenę w skupie. Taki wybór będzie najbardziej istotny w latach o wysokiej ilości opadów oraz o wysokich temperaturach w okresie kwitnienia, czyli w warunkach sprzyjających wzmożonemu występowaniu fuzarioz kolb kukurydzy.
Z kolei tolerancja na wyleganie, zwłaszcza łodygowe, wpływa na ułatwienie zbioru i zwiększenie bezpieczeństwa uprawy. Rozpoznajemy je po złamaniu łodygi pod kolbą, które występuje głównie w okresie jesiennym. W zależności od nasilenia tego zjawiska może ono znacząco spowolnić i utrudnić zbiór oraz zmniejszyć plon wskutek braku możliwości zebrania kombajnem kolb z powierzchni gleby. Wyleganie łodygowe zależy od takich czynników jak: przebieg warunków pogodowych, presji ze strony agrofagów, błędów agrotechnicznych oraz cech odmianowych. Poszczególne odmiany mogą się znacznie różnić pod względem tolerancji na wyleganie, co będzie szczególnie widoczne w latach sprzyjających tego niepożądanemu zjawisku. Warto więc wybierać do uprawy te odmiany, które wykazują się niską tendencją do wylegania, w tym również w przypadku opóźnionych i przedłużających się zbiorów, co poprawi warunki zbioru i zwiększy bezpieczeństwo uprawy kukurydzy na ziarno.
W przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych po siewie nasion polegających na utrzymywaniu się niskich temperatur, ciepłolubna kukurydza „odczuwa” stres. Rośliny wówczas gorzej wschodzą, są słabsze i mniej wyrównane, wolniej się rozwijają oraz są bardziej podatne na zachwaszczenie. Obniżona obsada roślin, opóźnienie wegetacji i konkurencja ze strony chwastów to czynniki, które mogą w istotny sposób negatywnie wpłynąć w plon ziarna kukurydzy zarówno w ujęciu ilościowym, jak i jakościowym. W takich warunkach silny wigor początkowy oraz wysoka tolerancja na niskie temperatury to cechy, które w początkowym okresie wzrostu i rozwoju kukurydzy mogą w znacznym stopniu poprawić ogólną kondycję roślin i przyczynić się poprawienia końcowego potencjału plonowania. Z reguły to odmiany wcześniejsze oraz te o ziarnie typu flint posiadają silniejszy wigor początkowy i niższe wymagania temperaturowe niż odmiany późniejsze oraz te o ziarnie typu dent.
Ostatecznie, wybór odmiany jest decyzją kluczową dla powodzenia uprawy kukurydzy na ziarno. Staranne zrozumienie cech odmian, dostępnych na rynku, oraz skonsultowanie się z doświadczonymi rolnikami może zminimalizować ryzyko i zapewnić bezpieczeństwo uprawy.
Polecamy produkty z naszego sklepu: