Stężenie azotanów w UE zmniejszyło się zarówno w wodach powierzchniowych, jak i gruntowych w porównaniu ze stanem sprzed przyjęcia dyrektywy azotanowej w 1991 r. W nowym sprawozdaniu wykazano jednak, że w ciągu ostatniej dekady poczyniono niewielkie postępy, a zanieczyszczenie związkami biogennymi pochodzącymi z rolnictwa nadal stanowi poważny problem dla wielu państw członkowskich.
W latach 2016-2019 w państwach członkowskich 14,1% wód gruntowych nadal przekraczało dopuszczalne stężenie azotanów określone dla wody pitnej. Zgodnie z ustaleniami, wody zgłoszone jako przeżyźnione w UE obejmują 81% wód morskich, 31% wód przybrzeżnych, 36% rzek i 32% jezior. Przed największymi wyzwaniami w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniom związkami biogennymi pochodzącymi z rolnictwa stoją: Belgia, Czechy, Dania, Niemcy, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Łotwa, Malta, Polska i Węgry.
Azotany pochodzące z nawozu naturalnego i nawozów nieorganicznych są od dziesięcioleci głównym źródłem zanieczyszczenia wody w Europie. Około połowa azotu w nawozie i oborniku stosowanych w Europie przenika do otaczającego środowiska.
Z ekonomicznego punktu widzenia oznacza to utratę potencjalnych korzyści po stronie rolników w wysokości około 13-65 mld euro rocznie. Azotany zagrażają zdrowiu ludzi, w szczególności ze względu na to, że zanieczyszczają wodę pitną.
Ma to również istotne skutki gospodarcze w zakresie oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz dla społeczności zależnych od zanieczyszczonych wód, takich jak sektor rybołówstwa i turystyki. Łączne koszty środowiskowe, spowodowane wspomnianym przenikaniem reaktywnego azotu, szacuje się w Europie na 70-320 mld euro rocznie.
Strategia „Od pola do stołu” i strategia na rzecz bioróżnorodności wyznaczają cel zmniejszenia o połowę straty składników pokarmowych do 2030 r. Należy to osiągnąć w szczególności poprzez pełne wdrożenie i egzekwowanie odpowiednich przepisów dotyczących środowiska i klimatu.
W tym kontekście dyrektywa azotanowa ma kluczowe znaczenie. Jest to ważny instrument służący osiągnięciu celu ramowej dyrektywy wodnej, jakim jest dobry stan chemiczny i ekologiczny wszystkich jednolitych części wód najpóźniej do 2027 r. W dyrektywie określono szereg działań, które państwa członkowskie są zobowiązane podjąć - informuje KE.
