Wyróżnić można dwa podstawowe kierunki inwestowania w fotowoltaikę. Pierwszym z nich są instalacje o niewielkiej mocy do użytku własnego. Drugi to inwestycje w elektrownie fotowoltaiczne nazywane potocznie farmami, które wytwarzają znaczne ilości energii elektrycznej lecz wymagają dużych nakładów finansowych.
W Polsce podstawowy podział instalacji fotowoltaicznych opiera się na wytwarzanej przez nie mocy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wyróżnia się:
- - mikroinstalacje fotowoltaiczne (do 50 kWp), brak kosztu przyłączenia i rozliczenia;
- - małe instalacje fotowoltaiczne (od 50 do 500 kWp), koszt przyłączenia jest dzielony pomiędzy inwestora i energetykę;
- - średnie elektrownie fotowoltaiczne (od 500 kWp do 1 MWp), wymagana specjalna koncesja;
- - duże elektrownie fotowoltaiczne (ponad 1 MW), również wymagana koncesja.
Inwestowanie w elektrownie fotowoltaiczne jest rozwiązaniem przyszłościowym wobec stałego dążenia całego świata do zastępowania tradycyjnych źródeł energii tymi odnawialnymi. Rozwiązania solarne to najczystsza forma pozyskiwania energii. Elektrownie PV nie emitują szkodliwych substancji do atmosfery, nie generują hałasu i nie wymagają specjalnej obsługi. Potrzebny jest jednak nasłoneczniony teren do montażu paneli oraz odpowiednia infrastruktura do podłączenia.
Global Photovoltaic Investments
Rolnicy lub inni inwestorzy posiadający grunty o odpowiednich parametrach mogą je dzierżawić pod duże farmy fotowoltaiczne. W ten sposób można nie tylko zadbać o środowisko ale i uzyskać stały dochód i to przez wiele lat. Pod budowę farmy GPI stosuje grunty nisko urodzajne, gdzie brak jest możliwości rolnego zagospodarowania lub tam gdzie byłoby to nieopłacalne. Global Photovoltaic Investments oferuje dzierżawę gruntów na minimum 25 lat z coroczną waloryzacją.
Sama budowa farmy fotowoltaicznej w zależności od jej wielkości trwa kilka miesięcy, po zakończeniu obiekt działa bezobsługowo i bezawaryjnie. Farmy słoneczne nie stwarzają zagrożenia dla środowiska i mogą być zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych.
Czynniki decydujące o możliwości wykorzystania gruntu pod farmy fotowoltaiczne są następujące:
- areał działki minimum 1,7 ha;
- brak MPZP lub plan dopuszczający lokalizację elektrowni fotowoltaicznej;
- teren poza obszarem ochrony przyrody;
- klasa bonitacyjna IV, V, VI;
- linia SN (średnie napięcie) do 500 m;
- minimalna szerokość 60 m;
- brak zalesienia.
Berg Holding
Berg Holding, której spółką córką są Farmy Fotowoltaiki poszukuje gruntów inwestycyjnych dla zastosowania fotowoltaiki oraz zakłada i buduje farmy słoneczne o mocy od 1 do 120 MW jako bezpośrednie projekty.
Farma fotowoltaiczna to obiekt, który wytwarza darmową energię przez lata. Niemniej, aby do tego doszło należy sporo zainwestować i przejść całą procedurę poprzedzającą oraz kończącą właściwy etap budowy. Pierwszym krokiem w inwestycji jest znalezienie działki o odpowiednim areale, klasie gleby oraz lokalizacji. Działka powinna mieć płaską powierzchnię i być zorientowana na południe.
Przykładowo dla planowanej farmy o mocy 1 MW wielkość działki nie może być mniejsza niż 2 ha, a szerokość co najmniej 50 m. Następnie należy przygotować wymaganą dokumentację i załatwić formalności urzędowe tzn. uzyskać decyzje środowiskowe oraz informacje o warunkach zabudowy, wymagane gdy teren, na którym powstanie instalacja nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego. Kolejne kroki to porozumienie z Operatorem Sieci Dystrybucji, uzyskanie pozwolenia na budowę z Urzędu Wojewódzkiego oraz promesa koncesji/koncesja z Urzędu Regulacji Energetyki. Dopiero po tych wszystkich formalnościach można przystąpić do właściwej budowy farmy.
Po zakończeniu instalacji należy zgłosić się do Operatora Dystrybucyjnego w celu podłączenia farmy do sieci, następnie podpisuje się umowę. W tym etapie odbiera się gotową do pracy farmę. Aby otrzymać koncesję, po zakończeniu budowy przygotowuje się również mapę geodezyjną, którą należy dostarczyć do Urzędu Regulacji Energetyki wraz z bilansem finansowym, promesą oraz pozwoleniem na użytkowanie.
Polskie Elektrownie Słoneczne
Polskie Elektrownie Słoneczne to firma świadcząca kompleksowe usługi w zakresie budowy i montażu instalacji fotowoltaicznych na gruncie w całej Polsce. Firma gwarantuje wsparcie na każdym etapie inwestycji od poszukiwań terenu, poprzez załatwianie wszystkich formalności, budowę i eksploatację farmy.
Zatrudnieni pracownicy mają wysokie kwalifikacje, a stosowane komponenty gwarantują oczekiwaną jakość oraz długi, bezproblemowy okres eksploatacji farmy. Co ważne, PES dba również o ubezpieczenie instalacji, co chroni to nie tylko firmę, ale również stanowi bezpieczeństwo właściciela gruntów przed kosztami ewentualnych szkód.
Obecnie firma realizuje projekty o mocy przyłączeniowej do 1 MW, ale planuje uzupełnić swoją ofertę o projekty o większej mocy. PES poszukuje również gruntów inwestycyjnych pod farmy od 2 ha wzwyż.
Dobre perspektywy
Piotr Kisiel, dyrektor zarządzający Manitu Solar PL: – Rok 2020 był dla sektora fotowoltaiki w Polsce historyczny pod względem przyrostu nowych mocy. W minionym roku przybyło ok 2 GW nowych mocy w PV. Spodziewamy się, że rok 2021 będzie również obfitował w dynamicznie rosnącą liczbę nowych instalacji PV, szczególnie w segmencie małych i średnich firm, jak również dalszego dynamicznego wzrostu instalacji prosumenckich.
Głównymi stymulatorami dalszego rozwoju sektora PV w Polsce będą w roku 2021 bez wątpienia opłata mocowa, jak również potwierdzony w ostatnich dniach start Programu Mój Prąd 3.0. Nabory wniosków do programu wystartują 1 lipca 2021, a wsparciem będą objęte instalacje PV w przedziale 2-10 kW przyłączone do sieci po 31 stycznia 2020 r. Należy się również spodziewać, że już w tym roku zyskiwać na znaczeniu będą technologie pomagające wykorzystać energię z instalacji PV w miejscu jej generacji, z maksymalnym odciążeniem sieci dystrybucyjnej. Konsumpcja energii możliwie blisko miejsca jej wytwarzania jest przyszłością rozwoju sektora energetyki odnawialnej.
Również międzysektorowa integracja technologii jest tu kluczem, czego wyrazem jest Strategia Inteligentnego Łączenia Sektorów Zielonej Energii zapowiedziana przez Komisję Europejską. W ramach takiej integracji wspólnie z fotowoltaiką mogą się rozwijać i wzajemnie uzupełniać m.in. technologie elektro mobilności, magazynowanie energii w akumulatorach, czy pompy ciepła w technologii powietrze/woda.
Należy również wyraźnie zaznaczyć, że wsparcie inwestycji w rozproszone źródła energii generuje olbrzymią liczbę nowych miejsc pracy (w roku 2020 sektor PV był wyceniany na 8 mld zł) w sektorze wciąż odpornym na globalny kryzys spowodowany pandemią koronawirusa. Przed nami wiele lat stabilnego wzrostu rozwoju fotowoltaiki, co z pewnością w dłuższej perspektywie pozytywnie wpłynie na stan naszego klimatu. Oby tylko również klimat polityczny sprzyjał temu rozwojowi.
Ekonomiczne aspekty instalacji fotowoltaicznej
Oprócz oczywistych aspektów środowiskowych są trzy główne powody, przez które fotowoltaika się po prostu opłaca. Są to: malejące koszty paneli PV, wzrastająca wydajność instalacji oraz szybko rosnące koszty energii. Fotowoltaika to inwestycja długoterminowa, panele mało tracą na wartości i zachowują wysoką wydajność przez 25-30 lat, jednak czas zwrotu, który w przypadku inwestorów indywidualnych kiedyś wynosił ok. 10 lat, dziś został skrócony nawet o połowę.
Dla gospodarstw docelowym rozwiązaniem może być montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej on-grid o mocy do 50 kWp, na połaci dachowej i/lub w otoczeniu budynków rolniczych. Instalacja tego typu zapewnia darmową energię, bezpieczeństwo energetyczne z sieci oraz możliwość odsprzedaży ewentualnych nadwyżek prądu. Systemy fotowoltaiczne mogą z powodzeniem zasilać budynki inwentarskie, suszarnie, chłodnie, magazyny i inne.
Instalacja on-grid darmowo podłączona jest do ogólnodostępnej sieci elektrycznej. Dzięki temu odbiorca ma zapewniony stały dopływ prądu. W ustalonych okresach bilansowana jest ilość energii wprowadzonej i pobranej z sieci, a rozliczenie następuje na zasadach prosumenckich.
Wielkość instalacji fotowoltaicznej warunkowana jest zapotrzebowaniem na energię oraz ilością dostępnego miejsca na jej montaż. Niemniej stosując panele PV można pokryć w 100% zapotrzebowanie budynku w energię elektryczną. Koszt instalacji fotowoltaicznej uzależniony jest od jej wielkości wynikającej z zapotrzebowania na prąd. Im większa instalacja, tym niższy jest koszt jednostkowy kW/m². Koszty związane z montażem instalacji obejmują:
- panele fotowoltaiczne,
- falownik,
- konstrukcje do montażu,
- okablowanie,
- usługę montażu.
Minimalny czas zwrotu inwestycji wynosi 4 lata, średnio 6 lat. Co również istotne, rolnicy inwestujący w instalacje fotowoltaiczne mogą liczyć na częściowy zwrot ponoszonych kosztów w postaci ulgi inwestycyjnej w obiekty środowiskowe, odliczenie od kosztów instalacji 25% podatku gruntowego, a rolnicy płacący podatek VAT mogą go w całości odliczyć, zyskując dodatkowo 23%.
Energia prosumencka
Zgodnie z przepisami właściciele mikroinstalacji OZE nie muszą rejestrować działalności gospodarczej, a nadwyżki produkowanej energii można sprzedawać do tradycyjnej sieci. Przyłączenie instalacji do 50 kWp do sieci energetycznej sprawia, że w myśl obowiązujących przepisów stajemy się prosumentami. Nadwyżki energii odsprzedawane są po cenie uzależnionej od posiadanej mocy. I tak, w 2021 r. dla instalacji o mocy do 10 kW można uzyskać zwrot kosztów w stosunku 1 do 0,8, natomiast posiadacze instalacji od 10 do 50 kW po nowelizacji przepisów w stosunku 1 do 0,7.
W przypadku farm solarnych są to już bardzo duże inwestycje finansowane najczęściej bankowymi kredytami. Wymagają zakupu lub dzierżawy znacznych terenów ok. 2 ha na 1 MW energii oraz montażu setek lub tysięcy paneli.
Czas zwrotu inwestycji będzie oczywiście odpowiednio wyższy, jednak państwa UE czy USA chętnie wspierają energię OZE jako zabezpieczenie energetyczne kraju. W perspektywie kolejnych lat rynek fotowoltaiki w Polsce nadal będzie się rozwijać, presje proekologiczne będą windować ceny energii pozyskiwanej z tradycyjnych źródeł więc OZE to jedyna droga.
