Działająca od 2012 r. biogazownia rolnicza w Konopnicy o mocy wytwórczej energii elektrycznej na poziomie 1,998 MW i energii cieplnej na poziomie 2,128 MW, należy do spółki Bioenergy Project, która została przejęta przez Orlen Południe w 2020 r., a później przez PGNiG BioEvolution. Dziś jest częścią grupy Orlen, w której rozwija się sektor biogazowy. Takie połączenie pozwala na długofalowy rozwój obiektu oraz umożliwia działanie w ramach nowoczesnej struktury zarządzania energetyką odnawialną.
Lokalizacja i surowce – kluczowe elementy działania
Lokalizacja biogazowni w Konopnicy nie jest przypadkowa. Bliskość rejonów sadowniczych i rolniczych zapewnia ciągłość dostaw surowców takich jak wytłoki z jabłek, wywar gorzelniany czy produkty uboczne warzywne (uzupełnione o kiszonkę z kukurydzy). Sprowadzane z promienia do 80 km surowce stanowią główną część substratów w produkcji biogazu, co wpisuje się w ekologiczne podejście biogazowni, oparte na produktach pochodzenia roślinnego.
– Korzystając z tego, że lokalizacja biogazowni jest na styku regionu, gdzie znajduje się największe zagłębie sadownictwa w Polsce, możemy działać w oparciu o produkty pochodzące z przetwórstwa owocowo-warzywnego – zaznacza Mariusz Zaręba, kierownik biogazowni w Konopnicy.
Jest to rozwiązanie, które odróżnia ją od innych obiektów działających w kraju, gdzie często stosowane są substraty pochodzenia zwierzęcego.
Technologia i logistyka surowców
Produkcja energii obejmuje kogenerację, czyli jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej. Energia cieplna z biogazowni w Konopnicy nie tylko służy do ogrzewania fermentatorów, ale także odbierana jest przez lokalną społeczność
– Ciepło wykorzystujemy do ogrzewania dwóch fermentatorów. Nadwyżki sprzedajemy do zewnętrznych odbiorców wykorzystując do tego wybudowany ciepłociąg. – informuje Mariusz Zaręba.
Biogazownia w Konopnicy wymaga odpowiedniego magazynowania surowców ze względu na sezonowy charakter dostaw. Obiekt przerabia łącznie kilkadziesiąt tys. ton substratów rocznie, głównie wytłoki jabłkowe i wywar gorzelniany, które oprócz kosztów transportu i zakupu substratów, generują nakłady na dodatkowe procesy logistyczne.
Podtrzymanie sprawności instalacji wymaga rzecz jasna również innych elementów – przede wszystkim regularnych przeglądów i serwisowania kogeneratorów, które działają nieprzerwanie przez większość roku.
– Główne przerwy wynikają z przerw serwisowych samych jednostek kogeneracyjnych oraz przeglądów urządzeń i infrastruktury – mówi Zaręba, podkreślając, że awaryjność może również zależeć od jakości substratu, który w przypadku obecności zanieczyszczeń przyspiesza zużycie komponentów.
W cyklu zamkniętym
Jednym z kluczowych produktów ubocznych działalności biogazowni jest masa pofermentacyjna, wykorzystywana jako naturalny nawóz. Jest to produkt przyjazny dla środowiska, który dzięki składnikom makro i mikroelementówpozwala poprawić jakość gleby.
– Lokalni rolnicy i sadownicy, mają możliwość odbieru masy pofermentacyjnej własnym transportem albo zamówienia dowózu poprzez lokalnych przewoźników. To produkt poprawiający właściwości gleby, zawierający odpowiednią zawartość N, P czy K, co potwierdzają badania wykonane przez akredytowane laboratorium – podkreśla kierownik biogazowni.
Działanie biogazowni opiera się na zamkniętym obiegu produkcji, w którym pozostałości z lokalnych przetwórni przetwarzane są na energię, a pozostała masa pofermentacyjna wraca na pola uprawne, dostarczając składników odżywczych pod kolejne uprawy. Jak zauważa Zaręba:
– Ten obieg zamknięty to taka forma perpetuum mobile. Lokalni sadownicy produkują owoce, wytłoki po wyciśnięciu sokutrafiają do biogazowni, gdzie powstaje energia, a masa pofermentacyjna zasila lokalne pola, zamykając cykl.
Wpływ zmiennych cen na rentowność
Rentowność biogazowni zależy od cen energii elektrycznej, które w 2023 r. były korzystne, ale obecnie spadają. Szczególnie istotna jest więc optymalizacja kosztów, aby minimalizować wpływ tych zmian:
– Optymalizacja kosztów, szukanie alternatywnych dostawców i zamienników są kluczowe dla zachowania rentowności biogazowni, przy jednoczesnym utrzymaniu standardów bezpieczeństwa. – mówi Mariusz Zaręba, zaznaczając, że dynamiczny rynek energii wymusza dostosowanie się do aktualnych trendów.
Wymiar społeczny
Biogazownia rolnicza w Konopnicy to także wsparcie dla lokalnej społeczności. Pracę w zakładzie znalazło 13 osób, a z pośrednich miejsc pracy, jak transport substratów i masy pofermentacyjnej, korzysta ponad 40 lokalnych pracowników. Co więcej, biogazownia angażuje się także w życie społeczności poprzez wsparcie lokalnych inicjatyw – sponsoruje szkoły i kluby sportowe oraz angażuje się w organizację lokalnych wydarzeń, takich jak dożynki. Jak dodaje Zaręba:
– Współpracujemy ze Szkołą Podstawową w Konopnicy, wspieramy lokalną Ochotniczą Straż Pożarną. Dbamy o utrzymywanie pozytywnych relacji z lokalną społecznością.
